Հղիության արհեստական ընդհատման հոգեբանական հետևանքները և աջակցության կարևորությունը
Հղիության արհեստական ընդհատումը ոչ միայն բժշկական, այլև հոգեբանական բարդ գործընթաց է, որը ազդում է կնոջ հուզական վիճակի վրա և կարող է թողնել հոգեբանական լուրջ հետևանքներ։
  • Արմինե Գրիգորյան

Մեր հասարակությունում միշտ չէ, որ կինը ինքնուրույն է կայացնում արհեստական ընդհատման դիմել-չդիմելու որոշումը, ընտանիքի անդամների կարծիքները, սոցիալական նորմերն ու ճնշումները կարող են մեծապես ազդել կնոջ որոշման վրա։

Սա ցույց է տալիս, որ ամեն 4-րդ հղիությունը ընդհատվել է։ Հղիության ընդհատման դեպքերի 20%-ը իրականացվել է բժշկի ցուցումով, իսկ մնացած 80%-ը ինքնակամ կամ սեռով պայմանավորված։ Այս տվյալները ցույց են տալիս, որ Հայաստանում արհեստական ընդհատմանը դիմում են բավական մեծ թվով կանայք։ Իսկ ինչո՞վ է դա պայմանավորված. սեռո՞վ, ընտանիքի դիրքորոշմա՞մբ, թե՞ ինքնակամ է տեղի ունենում։
Ըստ հոգեբան Աստղիկ Թորոսյանի՝ հղիության արհեստական ընդհատումը կարող է պայմանավորված լինել տարբեր պատճառներով՝ սեռով, սոցիալական խնդիրներով, բժշկական ցուցումներով և այլն։ Հոգեբանն ընդգծեց, որ այս գործընթացը կարող է առաջացնել լուրջ հուզական խնդիրներ, որոնցից ամենատարածվածը մեղքի զգացումն է, երբ կինը դժվարանում է ընդունել իր որոշումը՝ անկախ դրա պատճառներից։ Մեղքի զգացումն ու այն ուղեկցող ներքին ապրումները կարող են խորացնել կնոջ մեջ կորստի և ընկճվածության զգացումները, ինչը իր հերթին կարող է հանգեցնել դեպրեսիայի:

Աստղիկ Թորոսյան
Աստղիկ Թորոսյանը հավելեց, որ հոգեբանական հետևանքները կարող են լինել տարբեր՝ կախված հղիության արհեստական ընդհատման մեթոդից։ Օրինակ՝ դեղահաբերով արված հղիության արհեստական ընդհատումների դեպքում, հոգեբանական բեռը հաճախ ավելի մեղմ է, քան բժշկական միջամտությունների դեպքում։ Դեղահաբերով աբորտը ավելի նվազ ինտենսիվ է, և կանայք հաճախ ավելի հեշտությամբ են ընդունում այս գործընթացը: «Այս ընթացքում հատկապես կարևոր է ընտանիքի աջակցությունը։ Հղիության ընդհատումից հետո կնոջ համար շատ կարևոր է զգալ ընտանիքի հոգատարությունը, հատկապես՝ ամուսնու։ Եթե ընտանիքը կամ հասարակությունը նրան տրամադրում են աջակցություն, դա օգնում է կնոջը վերականգնել իր հոգեբանական հավասարակշռությունը»,- ասաց հոգեբանը։

Այնուամենայնիվ, Հայաստանում այսպիսի ծառայություններն առկա չեն բոլոր հիվանդանոցներում։ Հոգեբանական աջակցության մատչելիությունը սահմանափակ է, և հաճախ այն կանայք, որոնք օգնության կարիքն ունեն, բախվում են դժվարությունների՝ այն ստանալու հարցում։ Կան որոշ կազմակերպություններ, օրինակ, «Մայրիկների ակումբ» կազմակերպությունը, որտեղ անցկացնում են սեմինարներ հղիների համար, բայց այս պարագայում հղին պետք է դիմի կազմակերպությանը՝ իր իսկ ֆինանսական միջոցներով։ Այսպիսով, ծառայություններն այնքան էլ հասանելի չեն լայն հանրության համար և շատ կանայք, սոցիալական պայմաններից ելնելով, հնարավորություն չունեն օգտվելու նման ծառայություններից։


Ցավոք, հոգեբանական հետևանքների առկայությունը վկայում է, որ անհրաժեշտ է մեծ ուշադրություն հատկացնել հոգեբանական աջակցությանը, որն ստանալը կնոջը կօգնի հասկանալ և ընդունել իր որոշումները, բացի այդ կբարելավի նրա ընդհանուր առողջությունը՝ օգնելով նրան գտնել համապատասխան միջոցներ դժվարությունների հաղթահարման համար։

Հիշեցնենք, որ «Վերարտադրողական առողջության և վերարտադրողական իրավունքների մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ մինչև 12 շաբաթական հղիության ընդհատումը կատարվում է կնոջ դիմումի համաձայն։ Բժշկական ցուցումների դեպքում՝ հղիության ընդհատումը մինչև 12 շաբաթական ժամկետը իրականացվում է կնոջ գրավոր համաձայնությամբ: 12-ից մինչև 22 շաբաթական ժամկետներում ընդհատումը կատարվում է բացառապես բժշկական (ներառյալ՝ սեռի հետ կաված հիվանդության ժառանգման հավանականության դեպքում) կամ սոցիալական ցուցումների առկայության դեպքում՝ կնոջ գրավոր համաձայնությամբ․ օրենքով չնախատեսված որևէ այլ դեպքում, ներառյալ՝ սեռով պայմանավորված, 12-ից մինչև 22 շաբաթական ընդհատումն արգելվում է։


Ամփոփենք. հղիության արհեստական ընդհատման դեպքում՝ անկախ դրա պատճառներից, հոգեբանական աջակցությունն անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր կնոջը: Անկախ առողջական, սոցիալական կամ անձնական հանգամանքներից, պետք է կանխել հնարավոր բարդությունները՝ կնոջ համար այս կարևոր փուլը հեշտ հաղթահարելի դարձնելու համար։