-Երևի թե սովորական մանկություն էր, բայց երբ հետահայաց նայում եմ՝ առավելագույնն եմ քաղել իմ մանկությունից: Ե՛վ շատ կարդացել եմ, և´ շատ խաղացել եմ, և´ շատ շփվել եմ, դպրոցում լավ եմ սովորել, երգի խմբակ եմ հաճախել, ֆուտբոլի եմ գնացել: Ծով հետաքրքրություններ, որոնք ձգտել եմ բավարարել: Տարիների հեռվից հատուկ այնպիսի բան չկա, որ առանձնացնեմ, բայց մի տեսակ բույր եմ հիշում այդ օրերից, որ հենց մի տեղ զգում եմ, սիրտս թպրտում է: Չեմ կարող բացատրել` ինչ է:

-Իհարկե, բայց ավելի շատ բնավորության ձևավորման վրա, նպատակների վրա: Ամեն դեպքում բոլորս գալիս ենք մեր մանկությունից:

-Կարող եմ ասել գրեթե տառաճանաչ դառնալուն պես, մանավանդ երբ մորական տատիկիս տան նկուղում գրքեր տեսա, ու որոշեցի կարդալ բոլորը: Շատ դասագրքեր կային՝ ավելի շատ ավագ դասարանների, նաև, ասենք, գրականության 10-րդ դասարանի դասագիրք, որը զարմանալիորեն ամենից շատն ինձ ձգեց: Երրորդ դասարան էի կարծեմ, բայց մի քանի օր անց այդ դասագրքի բովանդակությունը անգիր գիտեի: Հետո՝ «Գարուն» ամսագիր սկսեցի կարդալ, «Պիոներ կանչ» թերթն էինք ստանում, «Պիոներ», «Ծիծեռնակ» ամսագրերը: Ու դրանցում տպագրվող հեղինակների, կարդացածս գրքերի ազդեցությամբ ես էլ սկսեցի գրել, ինչ ասես գրում էի: Հինգերորդ դասարանում նույնիսկ պատմավեպ էի սկսել գրել: Իսկ համալսարանում սովորելիս մի պահ եկավ, որ ընդհանրապես դադարեցի գրելը և սկսեցի զբաղվել գրականագիտությամբ: Առաջին զեկուցում, հետո՝ կուրսային, դիպլոմային, հետո առաջին հոդվածս լույս տեսավ: Այդպես:

-Ինձ բոլորի աշխատանքներն էլ հետաքրքիր են, նախևառաջ՝ մասնագիտության բերումով: Ես 9-10 տարեկանից եմ ժամանակակից գրողներին կարդում: Իհարկե ունեմ նաև առանձնապես սիրած գրողներ:

-Գրականության դերը միշտ բարձր է, պարզապես հասարակության բարձր գիտակցություն է պետք այդ դերը կարևորելու և օգտագործելու համար, ինչը, ցավոք, այսօր քիչ ենք տեսնում:

-Եթե աշխատում եմ, ուրեմն՝ սիրում եմ ու ինձ գտնում եմ այդտեղ: Բայց իրականում կուզեի միայն գիտությամբ զբաղվել, շատ ուսումնասիրություններ գրել, հոդվածներ: Այդտեղ ավելի շատ ստեղծագործական տարերք կա, որ ինձ դուր է գալիս:

-Շատ-շատ են: Ընտրել, կարդալ, որոշել, հետևել, ընդհանրացնել, վիճել, քննադատվել, հազար ու մի: Իրականում շատ ծանր աշխատանք է, հատկապես հոգեբանական առումով:

-Տարբեր: Գլխավորն իհարկե գրական արժեքն է: Բայց երբեմն նաև այլ հանգամանքներ են հաշվի առնվում՝ գրողի կերպարը, խարիզման, պոտենցիալը՝ ապագայում աճելու, և այլն:

-Բարդ հարց է իրականում: Երբեք չես իմանա` ինչ ես փոխանցում, կամ արդյոք այն,ինչ ուզում ես փոխանցել, ստացվում է: Բայց կա փաստ, որ ունեմ հրաշալի երեխաներ, որոնցով հպարտանում եմ ու վստահաբար՝ հպարտանալու եմ: Իսկ ընդհանրապես՝ որպես արժեք կուզեի յուրաքանչյուրիս մեջ ուղղակի նստած լիներ մեր լեզուն, մեր պետությունը որպես բարձրագույն արժեք:

-Այնքան ծրագրեր ենք իրականացրել, որ մեկ-մեկ թվում է, թե անելու էլ բան չկա: Բայց դե շարունակելու ենք նույն ոգով՝ տպագրել հայ ժամանակակից գրողների գործերը, դասականների լավագույն գործերը, փորձել հանիրավի մոռացությունից կամ անտեսումից փրկել արժանավոր գրողների, և ամենակարևորը՝ թարգմանել, թարգմանել, թարգմանել: Կոնկրետ ես՝ ծրագրում եմ պատվով կատարել իմ` թերևս կյանքի գործը՝ Եղիշե Չարենցի երկերի ակադեմիական հրատարակությունը 13 հատորով, որի առաջին հատորն արդեն լույս է տեսել: Շուտով երկրորդը կլինի:

-Ես չգիտեմ`ինչ բան է հանգիստը, առավել ևս՝ իդեալական: Բայց միշտ պատկերացրել եմ այսպես, հատկապես վերջին տարիներին՝ ինձ ուղղակի չեն զանգում, չեն գրում: Ինչ վերաբերում է գրքերին ու ընթերցանությանը, վերջին 10-15 տարում դա նաև իմ աշխատանքն է, ու ավելի շատ՝ աշխատանքը: Ինչ հանգիստ:

-Դժվարությամբ: Ամեն դեպքում՝ յուրաքանչյուր նոր լույս տեսած գիրք գալիս է հետաձգելու վերջնական դեպրեսիան: Հուսամ՝ դա երկար կշարունակվի:

-Ես մեր տունն եմ ամենաշատը սիրում: Ուր էլ լինեմ, վայրկյան առաջ ուզում եմ տուն գնալ:

-Շատ-շատ է փոխվել: Բնականաբար գրականությունն իր մեծ դերը խաղացել է, բայց ամեն դեպքում ապրած կյանքն է, որ փոխում է կյանքի նկատմամբ հայացքը:

-Նախ՝ ընտանիքս: Հետո՝ աշխատանքս: Կատարած աշխատանքս: Ես հուսով եմ, որ մի կարևոր բան արել եմ ու ինձ չեն մոռանա:

-Ես տարբեր տեղեր եմ աշխատում, ու բնականաբար տարբեր մարդիկ են, բայց մեծ մասը ստեղծագործողներ են՝ լրագրողներ, գիտնականներ, արվեստագետներ, ռեժիսորներ, օպերատորներ, դերասաններ, գրողներ, խմբագիրներ, թարգմանիչներ, դիզայներներ: Ցավոք, աշխատանքային հարաբերություններից դուրս՝ հիմա շատ քիչ եմ շփվում մարդկանց հետ:

-Շատ մեծ: Նախկինում՝ ավելի շատ, քան հիմա, բայց ընկերներս կյանքիս տարբեր ժամանակահատվածներում մեծ դեր են ունեցել: Ինչ վերաբերում է խորհրդակցելուն. աշխատանքային հարցերում, բնականաբար, գրեթե միշտ խորհրդակցում եմ: Այլ կարևոր որոշումներ կայացնելիս՝ միայն տիկնոջս հետ եմ խորհրդակցում:

Թերևս՝ այո: Այն, որ միշտ լավատես եմ: Պարտություններից ու դժվարություններից չեմ հուսահատվում, որովհետև պարտությունները միշտ համարում եմ ժամանակավոր, որոնց հաջորդում են մնայուն հաղթանակները:

-Իհարկե, հատկապես ստեղծող, արարող մարդիկ: Եղել է, որ մի պահ ոգեշնչել, անցել են, բայց շատ կարևոր բաներ են տվել ինձ: Կան, որ մշտապես են ոգեշնչում իրենց օրինակով: Այդպես՝ միշտ հիացրել ու ոգեշնչել են ինձ թարգմանիչներ Զավեն Բոյաջյանն ու Արամ Թոփչյանը: Էլի շատ մարդիկ: Բայց իրենք հատկապես, որովհետև ապշելու ներկայություն են մեր ժամանակներում: Կան մարդիկ, որոնք այսօր մեզ հետ չեն, բայց իրենց արածը շարունակում է ինձ ոգեշնչել, օրինակ՝ գրականագետ Գրիգոր Հակոբյանը: Այս ամենից զատ ու թերևս առաջին հերթին ինձ ոգեշնչում է իմ ընտանիքը, իմ որոշ ընկերներ, հատկապես՝ Հայկ Համբարձումյանն ու Արմեն Մարտիրոսյանը, որոնք շատ հաճախ մղում են, ինչպես ասում են՝ նոր սխրանքների:

-Ուղղակի համատեղեք:

-Երբեք: Միշտ կողքիս են եղել: Հայրական ընտանիքս՝ գուցե նույնիսկ չիմանալով կամ չհասկանալով՝ իրականում ինչ եմ անում:

-Ցավոք, շատ քիչ ժամանակ եմ կարողանում հատկացնել ընտանիքիս: Հիմնականում երեկոյան ժամերն են և երբեմն շաբաթ-կիրակիները: Ամենաշատը գնահատում եմ այն, որ բաց ենք, ազատ ու անկեղծ միմյանց հետ: Ու հաշտ, թեպետ երևի թե չորսս էլ շատ տարբեր մարդիկ ենք:

-Առանց չափազանցության՝ բոլոր պահերը, նույնիսկ երբ մեկ-մեկ ջղայնացնում են: Չգիտեմ, ուղղակի շշմելու զգացողություն է, որ իրենք կան, քոնն են, օրեցօր մեծանում են, ինքնուրույնանում են, անհատականանում են, հետդ վիճում են, զրուցում են, խորհուրդ են տալիս, օգնում են: Իրոք շշմելու զգացողություն է, ու այդ պահերին միշտ հպարտանում եմ, որ նրանք հենց իմ երեխաներն են:

Լուսանկարը՝ ֆեյսբուքյան էջից