Հաշմանդամություն և դժվարություններ

հարցազրույց

Հաշմանդամություն և դժվարություններ

Աշոտը պատմում է իր կյանքում հաղթահարած դժվարությունների և կամքի ուժի մասին

Դիանա Զիրոյան

Հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց առօրյան հաճախ լի է բազմաթիվ դժվարություններով, որոնք չեն սահմանափակվում միայն ֆիզիկական խոչընդոտներով։ Սոցիալական և հոգեբանական խնդիրները հաճախ ավելի մեծ մարտահրավերներ են առաջացնում։ Բլոգեր Աշոտ Հովհաննիսյանը, որը հենաշարժողական խնդիրներ ունի, խոսել է իր դժվարությունների մասին՝ ներկայազնելով, թե ինչ խնդիրների է բախվել, ինչպես է դրանք հաղթահարել և հաղթահարում և ինչ փոփոխություններ կարելի է կատարել, որպեսզի կյանքը դառնա ավելի հեշտ։

-Ի՞նչ դժվարությունների եք ամենաշատը բախվում առօրյա կյանքում:

—Ես հաճախ բախվում եմ կենցաղային դժվարությունների։ Օրինակ՝ օրթեզներ կրելու դեպքում դրանք հագնելն ու հանելը բավական դժվար է, քանի որ սովորական կոշիկներ չեն։ Օրթեզներն ունեն հատուկ ֆիքսացիա․ սկզբում ֆիքսվում է կրունկը, հետո՝ ամբողջ ոտքը, և դա ժամանակատար է։
Դժվարություն եմ զգում նաև տանից դուրս գալու դեպքում, քանի որ մատչելիության հետ կապված խնդիրներ կան, սկսած աստիճաններից։

-Ի՞նչպիսի փոփոխություններ կարելի է կատարել միջավայրում, որպեսզի ձեզ ավելի հարմար լինի:

—Միջավայր ասելով՝ մենք հասկանում ենք այնպիսի գործոններ, որոնք վերաբերում են փողոցների, շենքերի հարմարավետությանը, ինչպես նաև թեքահարթակների առկայությանը։ Մատչելիության ապահովումը, հատկապես կրթական հաստատություններում (դպրոցներ, համալսարաններ), պետք է լինի խիստ պահանջված, ինչը ենթադրում է, որ բոլոր շենքերը պետք է համապատասխանեն միջազգային մակարդակով սահմանված մատչելիության ստանդարտներին։ Այդ ստանդարտները պարտադիր են, որովհետև բազմաթիվ հաշմանդամություն ունեցող անձիք, միտում ունենալով շարունակելու իրենց կրթությունը, չեն դիմում կրթական հաստատություններ, քանի որ իրենց համար մատչելի չեն։ Մատչելիության բացակայությունը, արդյունքում, խախտում է նրանց կրթության իրավունքը։

-Իսկ դպրոցում ի՞նչ դժվարությունների եք հանդիպում։

—17 տարեկան եմ, սովորում եմ 12-րդ դասարանում, դպրոցում հիմնականում խնդիրներ չեմ ունեցել։ Իմ խնդիրները բարձրաձայնելուց հետո դրանք արագ լուծվել են։ Չեմ կարող ասել, որ դպրոցում բացակայում են հարմարությունները, քանի որ ամեն ինչ կարգավորվել է։ Բայց նման խնդիրները պետք է լուծվեն պետական մակարդակով, որպեսզի մարդիկ անհատապես բարձրաձայնեն ու խնդրին ուշադրություն դարձնեն։

-Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ արդյունավետ աշխատելու կամ սովորելու համար:

—Հարմար և արդյունավետ սովորելու կամ աշխատելու համար ինձ, մեզ անհրաժեշտ է մատչելի միջավայր, որը նախատեսված է հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար, ինչպես նաև ընկերների հանդուրժողականությունն ու աջակցությունը։ Կրթության առումով կարևոր է, որ ուսուցիչներն ունենան ներառական կրթության վերաբերյալ մասնագիտական պատրաստվածություն։ Նրանք պետք է կարողանան բացատրել նյութը ավելի մատչելի և հասկանալի ձևով՝ անհրաժեշտության դեպքում կրկնելով այն։ Սա վերաբերում է ոչ միայն ինձ, այլև բոլոր նրանց, որոնք ունեն նմանատիպ կարիքներ։

-Արդյո՞ք բախվել եք կարծրատիպերի կամ անարդար վերաբերմունքի:

—Կարծրատիպերի կամ անարդար վերաբերմունքի ես շատ հազվադեպ եմ բախվել, բայց նման դեպքեր եղել են։ Դրանք համարում եմ սովորական, քանի որ դեռ ապրում ենք մի հասարակությունում, որտեղ մարդիկ հաճախ չեն կարողանում հանդուրժող լինել հաշմանդամություն ունեցող անձանց հանդեպ, ընդունել նրանց առանձնահատկությունները, շփվել նրանց հետ։ Հաշմանդամությունը չպետք է ընկալել որպես անձնական հատկանիշ, և չպետք է մտածել, որ նման մարդու հետ շփվելը կարող է խանգարել նրան լինել լավ ընկեր։

-Ի՞նչ ծառայություններ են պակասում, որոնք կարող են էականորեն բարելավել Ձեր կյանքը:

—Ինչ վերաբերում է պետական պատվերով տրամադրվող ծառայություններին, ապա նախկինում պետությունը դրանք տրամադրում էր 3-4 անգամ, բայց վերջին տարիներին այդ թիվը նվազել է` հասնելով երկուսի։ Այս ծավալը չափազանց քիչ է, քանի որ ծառայությունները տրամադրվում են վեց ամիսը մեկ։ Դա նշանակում է, որ եթե տարվա մեջ մեկ անգամ օգտվես, երկրորդ հնարավորությունն ունենալու ես միայն 6 ամիս անց։
Մինչդեռ հաշմանդամություն ունեցող անձը պետք է լինի մշտապես ֆիզիկապես ակտիվ և ներգրավված աշխատանքի մեջ։ Վերականգնողական բուժումը անհրաժեշտ է ավելի հաճախակի, քանի որ 6 ամիսը մեկ բուժում ստանալը որևէ արդյունք չի տալիս։ Առաջին բուժման ժամանակ գրանցված արդյունքները կորում են, քանի որ մկանները կրկին կորցնում են իրենց ակտիվությունը։

-Ստանո՞ւմ եք անհրաժեշտ աջակցությունը պետական կամ այլ կազմակերպությունների կողմից:

—Հասարակական կազմակերպություններն իրականացնում են մեծ ու կարևոր գործ։ Նրանք զբաղվում են հաշմանդամություն ունեցող անձանց մասնագիտական ուսուցմամբ, թերապիաներով, որոնք հաճախ ֆինանսավորվում են հովանավորների կողմից։ Մեր երկրում հիմնականում հենց այդ կազմակերպություններն են հետաքրքրված խնդիրներով։
Ի տարբերություն նրանց, պետությունը մինչ օրս տրանսպորտի, կրթության և մատչելիության ոլորտներում էական փոփոխություններ չի արել։ Ավելին, պետական պատվերների քանակն անգամ նվազում է։ Այսինքն, պրոգրեսի փոխարեն մենք ավելի հաճախ հանդիպում ենք ռեգրեսի։

-Ի՞նչն է Ձեզ ամենաշատը ոգեշնչում կամ ուժ տալիս:

—Ինձ ոգեշնչում են ինձ հավատացող մարդիկ, ինչու չէ` նաև ես։ Իմ հետևորդները, ինձ աջակցող և սիրող մարդիկ, իմ աշխատանքը գնահատողները մեծ դեր ունեն իմ կյանքում։ Հատկապես ոգեշնչում են նրանք, որոնք հավատում են իմ ուժերին և ընդունում ինձ այնպիսին, ինչպիսին ես եմ՝ առանց մտածելու, որ որևէ առանձնահատկություն կարող է մարդուն վատը դարձնել։ Դա սխալ մոտեցում է: Ես սովորել եմ հավատալ ինքս ինձ ու իմ ուժերին։ Ես վարում եմ բլոգ, որտեղ իմ օրինակի միջոցով ներկայացնում եմ հաշմանդամություն ունեցող անձանց խնդիրները։ Այս ճանապարհին ինձ ուժ են տվել իմ ընտանիքը, ընկերները, և, ինչու չէ նաև իմ հետևորդները։ Նրանց կարծիքներն ու աջակցությունը միշտ մղում են ինձ առաջ շարժվելու։

Լուսանկարները՝ ինստագրամյան էջից