Բուլինգ չկա օրենքում, բայց կա իրական կյանքում
Ուսանող ՝ Արմինե Գրիգորյան
Ղեկավար՝ Ռուզաննա Գիշյան
Ղեկավար՝ Ռուզաննա Գիշյան
«Երբ տեղափոխվեցի, ինձ համար ամենաբարդը մարդկանց հետ շփումն էր։ Ես փորձում էի հարմարվել, բայց թվում էր՝ ոչ ոք ինձ չէր հասկանում»,-ասում է մեր հերոսը` 15 ամյա Անին (անունը փոխված է, քանի որ նա չի ցանկացել, որ իր տվյալները նույնականացվեն)։
Պատմում է, որ դպրոցում դասընկերների կողմից ենթարկվել է բուլինգի՝ գյուղից լինելու և լավ սովորելու համար։
«Ամեն ինչ սկսվեց թեթև կատակներից, որոնք հետագայում վերածվեցին նվաստացումների։ Իմ հանդեպ վերաբերմունքը փոխվեց, երբ հասկացան, որ ես գյուղից եմ տեղափոխվել։ Այս խոսքերը խոցում էին ինձ, սկզբում փորձում էի պարզապես չնկատել, բայց աստիճանաբար դա ազդում էր իմ հոգեբանական վիճակի վրա»։
Պատմում է, որ դպրոցում դասընկերների կողմից ենթարկվել է բուլինգի՝ գյուղից լինելու և լավ սովորելու համար։
«Ամեն ինչ սկսվեց թեթև կատակներից, որոնք հետագայում վերածվեցին նվաստացումների։ Իմ հանդեպ վերաբերմունքը փոխվեց, երբ հասկացան, որ ես գյուղից եմ տեղափոխվել։ Այս խոսքերը խոցում էին ինձ, սկզբում փորձում էի պարզապես չնկատել, բայց աստիճանաբար դա ազդում էր իմ հոգեբանական վիճակի վրա»։
Լուսանկարը գեներացված է AI-ով, ChatGPT-ով
Մեր պատմության հերոսը ծնվել և մեծացել է Արագածոտնի մարզի գյուղերից մեկում։ 9-րդ դասարանն ավարտելուց հետո տեղափոխվել էր քաղաք ավագ դպրոց ընդունվելու նպատակով, սակայն նոր միջավայրը նրան չընդունեց այնպիսի ջերմությամբ, ինչպես նա էր պատկերացնում։ Դպրոցը, որը պետք է բացեր իր առաջ նոր հնարավորություններ, դարձավ մի վայր, որտեղ նա ամեն օր բախվում էր բուլինգի և հոգեբանական ճնշման։
«Նոր միջավայր մտնելիս ես անմիջապես զգացի, որ ամեն ինչ այլ է»,-ասում է Անին։
Նա պատմում է, որ երբ տեղափոխվել է իր համար դժվար է եղել շփվել մարդկանց հետ, բնույթով շփվող չի եղել, և այդ փոփոխությունները իր համար մարտահրավերներ են դարձել։ Նախքան տեղափոխվելը նա միշտ մտածել է, որ մարդիկ կարող են իրեն հասկանալ, ընկերներ ձեռք կբերի, կհարմարվի, բայց իրականությունը շատ տարբեր է եղել։
«Նոր միջավայր մտնելիս ես անմիջապես զգացի, որ ամեն ինչ այլ է»,-ասում է Անին։
Նա պատմում է, որ երբ տեղափոխվել է իր համար դժվար է եղել շփվել մարդկանց հետ, բնույթով շփվող չի եղել, և այդ փոփոխությունները իր համար մարտահրավերներ են դարձել։ Նախքան տեղափոխվելը նա միշտ մտածել է, որ մարդիկ կարող են իրեն հասկանալ, ընկերներ ձեռք կբերի, կհարմարվի, բայց իրականությունը շատ տարբեր է եղել։
Լուսանկարը գեներացված է AI-ով, ChatGPT-ով
Անին նշում է, որ իր կյանքի ամենադժվար ժամանակահատվածներում միակ մարդը մայրն է եղել, որը իսկապես հասկանում ու լսում էր իրեն․
«Ամեն անգամ, երբ դպրոցից հոգնած ու վիրավորված տուն էի վերադառնում, նա նկատում էր իմ լռությունը։ Երբ համարձակություն էի գտնում խոսելու, պատմում էի, թե ինչպես էին ինձ վերաբերվում, մայրս միշտ հոգատարությամբ ու ջերմությամբ կանգնում էր իմ կողքին»։
Անիի խոսքով ժամանակն անցնում էր, և, ցավոք, իրավիճակը դպրոցում ոչ միայն չէր շտկվում, այլ օրեցօր վատանում էր։ Ամեն օր նոր վիրավորանքներ, կեղծ ժպիտներ, ստվերում մնալու զգացողություն։
«Ամենացավալին այն էր, որ ուսուցիչները տեսնում էին այս ամենը։ Նրանք տեսնում էին՝ ինչպես են դասընկերներս ինձ ծաղրում ու մերժում, տեսնում էին՝ ինչպես էի ես մեկուսանում, լռում, ինչպես էի օր օրի փոխվում։ Բայց ոչ ոք ոչինչ չէր անում։ Ես այնքան էի ուզում, որ գոնե մեկը մոտենար, հարցներ՝ «ինչ է պատահել», բայց նրանք աչք էին փակում, կամ պարզապես նախընտրում էին չխառնվել»։
Հիշում է, որ, սկզբում չէր հասկանում, որ դա բուլինգ էր։ Ծանոթ չէր այդ բառին ու չէր հասկացել, թե ինչ էր իրականում տեղի ունենում։
«Ամենացավալին այն էր, որ ուսուցիչները տեսնում էին այս ամենը։ Նրանք տեսնում էին՝ ինչպես են դասընկերներս ինձ ծաղրում ու մերժում, տեսնում էին՝ ինչպես էի ես մեկուսանում, լռում, ինչպես էի օր օրի փոխվում։ Բայց ոչ ոք ոչինչ չէր անում։ Ես այնքան էի ուզում, որ գոնե մեկը մոտենար, հարցներ՝ «ինչ է պատահել», բայց նրանք աչք էին փակում, կամ պարզապես նախընտրում էին չխառնվել»։
Հիշում է, որ, սկզբում չէր հասկանում, որ դա բուլինգ էր։ Ծանոթ չէր այդ բառին ու չէր հասկացել, թե ինչ էր իրականում տեղի ունենում։
Լուսանկարը գեներացված է AI-ով, ChatGPT-ով
«Ապրիլ ամսին էր, երբ մնացել էր ընդամենը մեկ ամիս ավարտելուն, ես այլևս չէի կարողանում դիմանալ։ Մայրս տեսնում էր՝ որքան էի նեղսրտում, և այդ ժամանակ մենք միասին վերջնական որոշում կայացրինք՝ ես պետք է տեղափոխվեմ այլ դպրոց․ այս որոշումը հեշտ չէր։ Ես երկար էի պայքարել՝ մնալու, հարմարվելու, հասկանալու, բայց երբեմն պարզապես պետք է ընդունես, որ այդ միջավայրը քեզ համար չէ»։
Անիի խոսքով ինչքան էլ փորձել է դուրս գալ այդ իրավիճակից միևնույն է հետքը մնացել է, չի անցնում։ Նա ասում է, որ, երբ դասընկերներին տեսնում է՝ չի բարևում, քանի որ ատելությունը շատ մեծ է նրանց հանդեպ։
Անիի խոսքով ինչքան էլ փորձել է դուրս գալ այդ իրավիճակից միևնույն է հետքը մնացել է, չի անցնում։ Նա ասում է, որ, երբ դասընկերներին տեսնում է՝ չի բարևում, քանի որ ատելությունը շատ մեծ է նրանց հանդեպ։
Հոգեբան Աստղիկ Թորոսյան
Լուսանկարը՝ Աստղիկ Թորոսյանի
Լուսանկարը՝ Աստղիկ Թորոսյանի
Հոգեբան Աստղիկ Թորոսյանի խոսքով բուլինգը և հոգեբանական ճնշումները կարող են լրջորեն խաթարել երեխայի ինքնագնահատականը, անվտանգության զգացողությունը և նույնիսկ ապագայի նկատմամբ վստահությունը։
«Բուլինգի ենթարկող երեխաները հաճախ իրենք էլ ունենում են չբավարարված հոգեբանական պահանջմունքներ։ Նման երեխաները կարող են գտնվել ներքին լարվածության, անտեսվածության կամ սիրո պակասի մեջ»,-մեզ հետ զրույցում պարզաբանեց հոգեբանը։
Մասնագետի խոսքով՝ երեխային բուլինգի ենթարկող երեխաների հոգեվիճակը նույնպես պահանջում է խորքային դիտարկում և վերլուծություն․
«Կա մի մեթոդ, որով առաջնորդվում ենք պարզելու՝ թե ինչ հոգեբանական վիճակում է գտնվում երեխան, օրինակ, երեք տիպի պատկեր կա՝ ծիծաղող, լացող և չար երեխաներ։ Այս պարագայում ծիծաղող երեխան հաճախ անզգույշ կատակ կամ չմտածված արարք է անում, որը շրջապատի երեխաներին ծիծաղ է պատճառում։ Լացող երեխայի դեպքում՝ հուզական անկայունություն, երբ երեխան ունի ներսում չլուծված խնդիրներ (ընտանեկան խնդիրներ, անտեսվածություն, հուզական ցավ)․ նա կարող է այդ լարվածությունը թափել այլ երեխաների վրա։ Իսկ չարի դեպքում երեխան իշխանության է ձգտում։ Սա բուլինգի ամենավտանգավոր տեսակը կարող է լինել, քանի որ երեխայի նպատակը իրականում ուրիշին ցավ պատճառելն է»։
«Բուլինգի ենթարկող երեխաները հաճախ իրենք էլ ունենում են չբավարարված հոգեբանական պահանջմունքներ։ Նման երեխաները կարող են գտնվել ներքին լարվածության, անտեսվածության կամ սիրո պակասի մեջ»,-մեզ հետ զրույցում պարզաբանեց հոգեբանը։
Մասնագետի խոսքով՝ երեխային բուլինգի ենթարկող երեխաների հոգեվիճակը նույնպես պահանջում է խորքային դիտարկում և վերլուծություն․
«Կա մի մեթոդ, որով առաջնորդվում ենք պարզելու՝ թե ինչ հոգեբանական վիճակում է գտնվում երեխան, օրինակ, երեք տիպի պատկեր կա՝ ծիծաղող, լացող և չար երեխաներ։ Այս պարագայում ծիծաղող երեխան հաճախ անզգույշ կատակ կամ չմտածված արարք է անում, որը շրջապատի երեխաներին ծիծաղ է պատճառում։ Լացող երեխայի դեպքում՝ հուզական անկայունություն, երբ երեխան ունի ներսում չլուծված խնդիրներ (ընտանեկան խնդիրներ, անտեսվածություն, հուզական ցավ)․ նա կարող է այդ լարվածությունը թափել այլ երեխաների վրա։ Իսկ չարի դեպքում երեխան իշխանության է ձգտում։ Սա բուլինգի ամենավտանգավոր տեսակը կարող է լինել, քանի որ երեխայի նպատակը իրականում ուրիշին ցավ պատճառելն է»։
ՀՀ Սահմանադրության 9-հոդվածում նշվում է, որ յուրաքանչյուր երեխա ունի ամեն տեսակի (ֆիզիկական, հոգեկան և այլ) բռնությունից պաշտպանության իրավունք: Ցանկացած անձի, այդ թվում` ծնողներին կամ այլ օրինական ներկայացուցիչներին, արգելվում է երեխային ենթարկել բռնության կամ նրա արժանապատվությունը նվաստացնող պատժի, կամ նմանօրինակ այլ վերաբերմունքի:
ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության անչափահասների հանցավորության, ընտանիքում բռնության կանխարգելման վարչության պետ Էդգար Պետրոսյանի խոսքով՝ Հայաստանում վերջին տարիներին բռնության դեպքեր կան անչափահասների նկատմամբ, որոնց տեսակները խիստ տարբեր են և տարածվածության բերումով ունեն որոշակի առանձնահատկություններ։
Պետրոսյանի խոսքով, 2024 թվականին առավել տարածված բռնություններից եղել են հոգեկան ներգործության բռնություն, առողջության թեթև վնասվածքներ,սեռական բռնության, ֆիզիկական բռնութուն և շորթման դեպքեր։ Ինչ վերաբերում է բուլինգին, ապա դա նույնպես շատ տարածված է նաև դիմումների թվով։
Պետրոսյանի խոսքով, 2024 թվականին առավել տարածված բռնություններից եղել են հոգեկան ներգործության բռնություն, առողջության թեթև վնասվածքներ,սեռական բռնության, ֆիզիկական բռնութուն և շորթման դեպքեր։ Ինչ վերաբերում է բուլինգին, ապա դա նույնպես շատ տարածված է նաև դիմումների թվով։
«Առաջին խնդիրը, բուլինգը նույնականացնելն է, և դրա վնասակար հետևանքները հասկանալն է։ Շատ դեպքերում առանց մեծահասակների գործոնի դա տեղի չի ունենա, չպետք է ասել՝ դե ծաղրել է, ոչինչ, անցնենք գնա, պետք է շատ խորը մտածել այդ հարցերի շուրջ»,- ասաց Էդգար Պետրոսյանը։
Ըստ ՆԳՆ ոստիկանության ներկայացուցչի, մարմնական վնասվածքների դեպքերը շատ են հատկապես Արարատի մարզում, իսկ սեռական բռնության դեպքերը՝ Գեղարքունիքի մարզում: Այս բռնությունները հաճախ կատարարում են (80%-ով) այն մարդիկ, որոնք երեխաների հարազատներն են կամ նրանց խնամակալները։
Ըստ ՆԳՆ ոստիկանության ներկայացուցչի, մարմնական վնասվածքների դեպքերը շատ են հատկապես Արարատի մարզում, իսկ սեռական բռնության դեպքերը՝ Գեղարքունիքի մարզում: Այս բռնությունները հաճախ կատարարում են (80%-ով) այն մարդիկ, որոնք երեխաների հարազատներն են կամ նրանց խնամակալները։
Անձնական տվյալների փորձագետ Գևորգ Հայրապետյան
Լուսանկարը՝ Գևորգ Հայրապետյանի
Լուսանկարը՝ Գևորգ Հայրապետյանի
Անձնական տվյալների պաշտպանության փորձագետ Գևորգ Հայրապետյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ բուլինգը գտնվում է ատելության խոսքի տիրույթում․
«Բուլինգը, ըստ էության, կարելի է դիտարկել որպես ատելության խոսքի տարատեսակ, որը որոշ դեպքերում կարող է անցնել իրավական սահմանները։ Հայաստանյան օրենսդրական դաշտում նման վարքագծի համար նախատեսված է պատասխանատվություն՝ կախված արարքի բնույթից»,-ասաց Գևորգ Հայրապետյանը։
Փորձագետի խոսքով՝ եթե բուլինգն ուղեկցվում է զրպարտությամբ կամ վիրավորանքով, ապա դրա նկատմամբ կարող է կիրառվել քաղաքացիական պատասխանատվություն՝ բարոյական վնասի հատուցման պահանջով։ Իսկ եթե այն ներառում է ուժեղ հոգեբանական ճնշում, սպառնալիք կամ մշտական հալածանք, ապա որոշ դեպքերում հնարավոր է նաև քրեական պատասխանատվություն՝ ատելության խոսքի դաշտում կատարված հանցագործությունների շրջանակում։
«Բուլինգը, ըստ էության, կարելի է դիտարկել որպես ատելության խոսքի տարատեսակ, որը որոշ դեպքերում կարող է անցնել իրավական սահմանները։ Հայաստանյան օրենսդրական դաշտում նման վարքագծի համար նախատեսված է պատասխանատվություն՝ կախված արարքի բնույթից»,-ասաց Գևորգ Հայրապետյանը։
Փորձագետի խոսքով՝ եթե բուլինգն ուղեկցվում է զրպարտությամբ կամ վիրավորանքով, ապա դրա նկատմամբ կարող է կիրառվել քաղաքացիական պատասխանատվություն՝ բարոյական վնասի հատուցման պահանջով։ Իսկ եթե այն ներառում է ուժեղ հոգեբանական ճնշում, սպառնալիք կամ մշտական հալածանք, ապա որոշ դեպքերում հնարավոր է նաև քրեական պատասխանատվություն՝ ատելության խոսքի դաշտում կատարված հանցագործությունների շրջանակում։
Ըստ Մարդու իրավունքների պաշտպան Անահիտ Մանասյանի, բուլինգը շատ լուրջ խնդիր է հայաստանյան դպրոցներում և մի շարք այլ հասարակական վայրերում։
«Նախորդ տարի հրապարակված զեկույցը ցույց տվեց, որ բուլինգը հանրակրթական դպրոցներում մեծ ծավալների է հասնում։ Այս երևույթը անհանգստացնող է, քանի որ շատ դեպքերում առկա են ոչ պատշաճ պատկերացումներ այս խնդրի վերաբերյալ՝ ինչպես ուսուցիչների, այնպես էլ ծնողների կողմից»,-ասաց Անահիտ Մանասյանը։
«Նախորդ տարի հրապարակված զեկույցը ցույց տվեց, որ բուլինգը հանրակրթական դպրոցներում մեծ ծավալների է հասնում։ Այս երևույթը անհանգստացնող է, քանի որ շատ դեպքերում առկա են ոչ պատշաճ պատկերացումներ այս խնդրի վերաբերյալ՝ ինչպես ուսուցիչների, այնպես էլ ծնողների կողմից»,-ասաց Անահիտ Մանասյանը։
Ըստ Անահիտ Մանասյանի, ուսուցիչները և ծնողները պետք է վերապատրաստվեն, քանի որ շատ դեպքերում բացակայում են բավարար գիտելիքներ և հմտություններ՝ բուլինգի հետ կապված հարցերը լուծելու համար։
«Բուլինգի կանխարգելման և լուծման համար կարևոր է կրթական գործընթացը, որի շրջանակում պետք է մատուցվեն ճիշտ պատկերացումներ՝ բռնության և անթույլատրելի երևույթների մասին»,-նշեց ՄԻՊ-ը։
«Բուլինգի կանխարգելման և լուծման համար կարևոր է կրթական գործընթացը, որի շրջանակում պետք է մատուցվեն ճիշտ պատկերացումներ՝ բռնության և անթույլատրելի երևույթների մասին»,-նշեց ՄԻՊ-ը։
Երեխաների և ծնողների շրջանում անցկացված հարցումը նպատակ ուներ պարզել, թե որքանով են երեխաները տեղեկացված իրենց իրավունքների մասին, և արդյոք ծնողները գիտեն, թե ինչպես կարելի է պաշտպանել այդ իրավունքները՝ հատկապես այն դեպքերում, երբ երեխան ենթարկվում է հոգեբանական ճնշման կամ խտրական վերաբերմունքի:
Երեխանների շրջանում 72 հարցվածներից 50%-ը ենթարկվել էր բուլինգի, իսկ 36․1%-ը, նշել, որ իր շրջապատում ենթարկվել են բուլինգի, 13,3%-ը նշել է, որ չի ենթարկվել։ Նրանց 37․7%-ը նշել էր, որ ենթարկվել է ծաղրի, 26․4%-ը՝ հոգեբանական ճնշման, իսկ 19․4%-ը՝ ֆիզիկական բռնության։
Ծնողների շրջանում անցկացված հարցմանը մասնակցել էր 84 ծնող։ Նրանք նկատել են, որ բուլինգը հայաստանում շատ լուրջ խնդիր է, ոմանք սակայն նշել են, որ այն մեծ կարևորություն չունի։
Նրանց 50%-ը նշել էր, որ բուլինգը մեծ խնդիր է դարձել հայաստանյան դպրոցներում, 25%-ը նշել, չեմ կարծում՝ լուրջ է, իսկ 25%-ը կարծում է, որ ունի որոշակի լրջություն։
Ծնողների 50%-ը կարծում է, որ դպրոցներում որոշ քայլեր ձեռնարկվում են բուլինգի դեմ պայքարելու համար, բայց դրանք քիչ են, նրանց 33,3%-ը նշել էր, որ հստակ մեխանիզմներ չկան բուլինգի դեմ պայքարելու համար, իսկ 16,7%-ը կարծում է, որ բավարար և արդյունավետ են դպրոցներում իրականացվող կանխարգելիչ միջոցները։
Նրանց 50%-ը նշել էր, որ բուլինգը մեծ խնդիր է դարձել հայաստանյան դպրոցներում, 25%-ը նշել, չեմ կարծում՝ լուրջ է, իսկ 25%-ը կարծում է, որ ունի որոշակի լրջություն։
Ծնողների 50%-ը կարծում է, որ դպրոցներում որոշ քայլեր ձեռնարկվում են բուլինգի դեմ պայքարելու համար, բայց դրանք քիչ են, նրանց 33,3%-ը նշել էր, որ հստակ մեխանիզմներ չկան բուլինգի դեմ պայքարելու համար, իսկ 16,7%-ը կարծում է, որ բավարար և արդյունավետ են դպրոցներում իրականացվող կանխարգելիչ միջոցները։
Իսկ ինչպե՞ս է մեդիան արձագանքում բուլինգի դեպքերին, ի՞նչ չափանիշներով է նման թեմաները լուսաբանում․ այս հարցերի շուրջ զրուցել ենք «Ազատություն» ռադիոկայանի լրագրող Նարինե Ղալեչյանի հետ։
«Ազատություն» ռադիոկայանը Հայաստանում ակտիվորեն լուսաբանում է երեխաների իրավունքների խախտումները և համատարած խնդիրները, այդ թվում՝ բուլինգը, մանկական աշխատանքի շահագործումը, ընտանիքում բռնության դեպքերը, ինչպես նաև իրավական ու սոցիալական պաշտպանությունից դուրս մնացած երեխաներին ուղղված այլ սպառնալիքները։
Նարինեի խոսքով, մեդիայի ազդեցությունը շատ մեծ է, այս թեմաների լուսաբանման գործում․ որքան շատ է թեման բարձրաձայնվում, այնքան ավելի շատ մարդիկ են տեղեկանում և զգոնություն դրսևորում։
«Համագործակցությունը սկսվում է այն պահին, երբ ծնողները դիմում են լրագրողներին․ յուրաքանչյուր պատմություն յուրահատուկ է, և պետք է շատ զգույշ լուսաբանել տվյալ դեպքը։ Անկախ հանգամանքներից՝ ես ունեմ մի ոսկե կանոն. եթե գործը կապված է բուլինգի հետ, խուսափում եմ բաց դեմքով նկարահանումներից, քանի որ երեխան կարող է հետագայում կրկին բախվել հոգեբանական ճնշումների։ Սրանք այն կարևոր քայլերն են, որ պետք է անել լուսաբանելուց առաջ» ,-ասաց Նարինեն։
Նարինեի խոսքով, մեդիայի ազդեցությունը շատ մեծ է, այս թեմաների լուսաբանման գործում․ որքան շատ է թեման բարձրաձայնվում, այնքան ավելի շատ մարդիկ են տեղեկանում և զգոնություն դրսևորում։
«Համագործակցությունը սկսվում է այն պահին, երբ ծնողները դիմում են լրագրողներին․ յուրաքանչյուր պատմություն յուրահատուկ է, և պետք է շատ զգույշ լուսաբանել տվյալ դեպքը։ Անկախ հանգամանքներից՝ ես ունեմ մի ոսկե կանոն. եթե գործը կապված է բուլինգի հետ, խուսափում եմ բաց դեմքով նկարահանումներից, քանի որ երեխան կարող է հետագայում կրկին բախվել հոգեբանական ճնշումների։ Սրանք այն կարևոր քայլերն են, որ պետք է անել լուսաբանելուց առաջ» ,-ասաց Նարինեն։
«Կանան» ՀԿ տնօրեն Քրիստինա Բաղդասարյան
Լուսանկարը՝ Քրիստինա Բաղդասարյանի ֆեյզբուքյան էջից
Լուսանկարը՝ Քրիստինա Բաղդասարյանի ֆեյզբուքյան էջից
Այսօր կան շատ հասարակական կազմակերպություններ, որոնք իրենց աջակցման ծրագրերով օգնում են երեխաներին դուրս գալ նման իրավիճակներից։ Այդ կետրոններից մեկն էլ «Կանան» հասարակական կազմակերպությունն է։
«Կանան» ՀԿ-ի տնօրեն Քրիստինա Բաղդասարյանը մեզ հետ զրույցում ներկայացրեց, թե ինչ խնդիրներով են դիմում կազմակերպությանը, և ինչպիսի քայլեր են ձեռնարկում երեխաներին օգնելու համար։
«ՀՀ-ում երեխաների նկատմամբ բռնությունների աճ կա՝ ինչպես հոգեբանական, այնպես էլ ֆիզիկական և սեռական։ Բռնությունները տեղի են ունենում ինչպես ընտանիքում, այնպես էլ դպրոցում, մանկապարտեզում և հատկապես փակ հաստատություններում։ Վերջին շրջանում մեզ առավել հաճախ դիմում են ուսուցիչների կողմից բռնության դեպքերով»,-ասաց Քրիստինա Բաղդասարյանը։
Սկսած 2020 թվականից՝ կազմակերպությունն իրականացնում է բուլինգի կանխարգելմանն ուղղված ծրագրեր, որոնց շրջանակներում ունեն ինչպես իրազեկման բաղադրիչ, այնպես էլ վերապատրաստումներ և անհրաժեշտ գործիքակազմերի ստեղծում։
«Կանան» ՀԿ-ի տնօրեն Քրիստինա Բաղդասարյանը մեզ հետ զրույցում ներկայացրեց, թե ինչ խնդիրներով են դիմում կազմակերպությանը, և ինչպիսի քայլեր են ձեռնարկում երեխաներին օգնելու համար։
«ՀՀ-ում երեխաների նկատմամբ բռնությունների աճ կա՝ ինչպես հոգեբանական, այնպես էլ ֆիզիկական և սեռական։ Բռնությունները տեղի են ունենում ինչպես ընտանիքում, այնպես էլ դպրոցում, մանկապարտեզում և հատկապես փակ հաստատություններում։ Վերջին շրջանում մեզ առավել հաճախ դիմում են ուսուցիչների կողմից բռնության դեպքերով»,-ասաց Քրիստինա Բաղդասարյանը։
Սկսած 2020 թվականից՝ կազմակերպությունն իրականացնում է բուլինգի կանխարգելմանն ուղղված ծրագրեր, որոնց շրջանակներում ունեն ինչպես իրազեկման բաղադրիչ, այնպես էլ վերապատրաստումներ և անհրաժեշտ գործիքակազմերի ստեղծում։
Մասնագետները փաստում են, որ բուլինգի դեմ պայքարը չի կարող սահմանափակվել միայն օրենքներ մշակելով և ծրագրեր առաջարկելով։ Խնդրի դեմ իրական և տևական արդյունքն ապահովելու համար անհրաժեշտ է ձևավորել համընդհանուր գիտակցում՝ թե՛ պետական համակարգում, թե՛ հասարակության բոլոր շերտերում։ Բուլինգի դեպքերը հնարավոր է կանխել և բուլինգի զոհ դարձած երեխաներին աջակցել միայն այն դեպքում, երբ բոլոր կողմերը՝ դպրոցը, ընտանիքը, հասարակական կազմակերպությունները և մեդիան գործում են համակարգված և միասնական․այս դեպքում հնարավոր է կանխել բուլինգի դեպքերը և աջակցել բուլինգի զոհ դարձած երեխաներին։