Ուր այցելել և ինչ անել Սիսիանում
Վայրեր, որոնք կօգնեն քեզ զգալ հայրենիքի համն ու հոտը, կստիպեն սիրահարվել Սիսիանի բնությանն ու պատմությանը
Սիսիան քաղաքը պատմամշակութային նշանակություն ունի հայ ժողովրդի համար։ Սիսիանում գտնվող հին եկեղեցիները, խաչքարերը, ջրամբարները, կամուրջները, բնությունը կօգնեն քեզ սիրել հնությունն ու հասկանալ դրա արմատական նշանակությունը։ Սիսիանի մարդամոտ և ջերմ գյուղերը, կօգնեն քեզ տեսնել հայկական գյուղերի ավանդույթները, որոնք հիմա դարձել են հազարավոր մարդկանց մանկական հուշերը։ Ու հենց այդ մանկական հուշերն են, որ այսօր ոչ բոլորին, սակայն, մի մասին ստիպում են վերադառնալ մանկություն։
Հիմա, կպատմենք հետաքրքիր վայրերի մասին, որոնք պետք է տեսնեն բոլորը։
Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի
Վերևից՝ սարի գլխում կանգնած, Սիսիանն է հսկում Սյունյաց Վարազդուխտ իշխանուհու կողմից հիմնադրված Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին։
Եվ եթե ուզում եք զգալ 7-րդ դարի ուժն ու տեսնել եկեղեցու հինավուրց պատկերաքանդակները, ապա այս եկեղեցին պետք է լինի առաջին այցելության վայրը։
Վերևից՝ սարի գլխում կանգնած, Սիսիանն է հսկում Սյունյաց Վարազդուխտ իշխանուհու կողմից հիմնադրված Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին։
Եվ եթե ուզում եք զգալ 7-րդ դարի ուժն ու տեսնել եկեղեցու հինավուրց պատկերաքանդակները, ապա այս եկեղեցին պետք է լինի առաջին այցելության վայրը։
Շաքիի ջրվեժ
Հայաստանի ամենասիրված վայրերից է զբոսաշրջիկների և տեղացիների համար: Թեև քարքարոտ ճանապարհները ուղեկցում են ջրվեժին, սակայն, չեն հանդիսանում խոչընդոտ հազարավոր մարդկանց համար, որպեսզի այցելեն և զգան ջրվեժի գեղեցկությունը։ Հենց տեղացիներից էլ կարող եք լսել ջրվեժի պատմության հետաքրքիր մանրամասները։
Հայաստանի ամենասիրված վայրերից է զբոսաշրջիկների և տեղացիների համար: Թեև քարքարոտ ճանապարհները ուղեկցում են ջրվեժին, սակայն, չեն հանդիսանում խոչընդոտ հազարավոր մարդկանց համար, որպեսզի այցելեն և զգան ջրվեժի գեղեցկությունը։ Հենց տեղացիներից էլ կարող եք լսել ջրվեժի պատմության հետաքրքիր մանրամասները։
Շամբի ջրամբար
Գլխապտույտ առաջացնող գեղեցկություն ունեցող ջրամբարը գտնվում է Սիսիան քաղաքի մոտակայքում՝ Որոտան գետի վրա։ Ինչպես տեղացիներն են պատմում՝ յուրաքանչյուրը պետք է ունենա լուսանկար ծաղկի՝ ջրամբարի հետ, գլխապտույտ ունենա ջրին նայելով ու հանգիստ խղճով հեռանա գյուղից։
Գլխապտույտ առաջացնող գեղեցկություն ունեցող ջրամբարը գտնվում է Սիսիան քաղաքի մոտակայքում՝ Որոտան գետի վրա։ Ինչպես տեղացիներն են պատմում՝ յուրաքանչյուրը պետք է ունենա լուսանկար ծաղկի՝ ջրամբարի հետ, գլխապտույտ ունենա ջրին նայելով ու հանգիստ խղճով հեռանա գյուղից։
Մելիք Թանգու կամուրջ
Թանգու կամուրջը կառուցվել է 1855 թ-ին Մելիք Թանգու կողմից ՝ Որոտան գետի վրա՝ Որոտնաբերդի փլատակներից ներքև գտնվող կիրճում։ Պատմական կամուրջը տեսնելու համար պետք է հաղթահարել փոքր-ինչ քարքարոտ ճանապարհ, բայց այն տեսարանը, որը բացվելու է ձեր առջև, մոռացության կմատնի ամեն դժվարություն։
Լուսանկարները՝ Visit Sisian-ի
Ճգնավորի սար , Բալաք գյուղ
Ճգնավորի սարը գտնվում է Սիսիան քաղաքի Բալաք գյուղում։ Լեռան բարձրությունը 2000 մ է։ Փառանձեմ թագուհին՝ Պապ թագավորի մայրը՝ Արշակ -ի կինը, ճգնել է այստեղ։ Թագուհին կառուցել է 7 սենյակ, որտեղ պահել է իր գանձերը։ Սենյակները ունեին ճեղքեր, որոնց միջով հնարավոր էր մտնել և ուսումնասիրել սենյակները։ Սակայն ճեղքերը տարիների ընթացքում փակվել են և հիմա հնարավոր չէ մուտք գործել սենյակներ։ Տարիների ընթացքում մարդիկ կառուցել են փոքրիկ մատուռ՝ որպես սրբավայր։
Այցելուները կարող են վայելել վերևից բացվող փոքրիկ գյուղի գեղեցիկ տեսարանը, որը լրացնում է Որոտան գետը։
Ճգնավորի սարը գտնվում է Սիսիան քաղաքի Բալաք գյուղում։ Լեռան բարձրությունը 2000 մ է։ Փառանձեմ թագուհին՝ Պապ թագավորի մայրը՝ Արշակ -ի կինը, ճգնել է այստեղ։ Թագուհին կառուցել է 7 սենյակ, որտեղ պահել է իր գանձերը։ Սենյակները ունեին ճեղքեր, որոնց միջով հնարավոր էր մտնել և ուսումնասիրել սենյակները։ Սակայն ճեղքերը տարիների ընթացքում փակվել են և հիմա հնարավոր չէ մուտք գործել սենյակներ։ Տարիների ընթացքում մարդիկ կառուցել են փոքրիկ մատուռ՝ որպես սրբավայր։
Այցելուները կարող են վայելել վերևից բացվող փոքրիկ գյուղի գեղեցիկ տեսարանը, որը լրացնում է Որոտան գետը։
Բլեկանց Եկեղեցի
Եկեղեցին կառուցվել է Աղասի Բունիաթյանի նախաձեռնությամբ՝ ի հիշատակ նախնյաց՝ Ռաֆայելի և Արմաղանի։Գյուղի վարչական ղեկավար Սասուն Սարգսյանը, մի քանի անգամ դիմել է Էջմիածին՝ եկեղեցին վերականգնելու համար, սակայն, քանի որ չեն կարողացել գտնել եկեղեցու գմբեթը, որը կփաստեր եկեղեցու գոյության մասին, այդ պատճառով էլ եկեղեցին մնացել է ավերված վիճակում։
Այցելուները կարող են զգալ եկեղեցու հնությունն ու վայելել եկեղեցու հետևում գտնվող գետի ձայնն ու սարերի գեղեցկությունը։
Եկեղեցին կառուցվել է Աղասի Բունիաթյանի նախաձեռնությամբ՝ ի հիշատակ նախնյաց՝ Ռաֆայելի և Արմաղանի։Գյուղի վարչական ղեկավար Սասուն Սարգսյանը, մի քանի անգամ դիմել է Էջմիածին՝ եկեղեցին վերականգնելու համար, սակայն, քանի որ չեն կարողացել գտնել եկեղեցու գմբեթը, որը կփաստեր եկեղեցու գոյության մասին, այդ պատճառով էլ եկեղեցին մնացել է ավերված վիճակում։
Այցելուները կարող են զգալ եկեղեցու հնությունն ու վայելել եկեղեցու հետևում գտնվող գետի ձայնն ու սարերի գեղեցկությունը։
Անգեղակոթ գյուղ
Անգեղակոթը Մեծ Հայքի հնագույն բնակավայրերից է։ Ուսումնասիրելով պատմությունը միանգամից առաջանում է ցանկություն՝ գնալ ու տեսնել գյուղը իր պատմական հուշարձաններով, եկեղեցիներով, խաչքարերով։ Անգեղակոթի ամենանշանակալից վայրը «Վարդան զորավար» կամ ինչպես տեղացիներն են կոչում «Սուվարդան» սրբավայրն է, որտեղ թաղված է զորավար իշխան Վարդան Մամիկոնյանի դին, որն այդտեղ է բերվել 451 թվականին՝ Ավարայրի ճակատամարտից վերադարձող զորքերի կողմից։ Ի դեպ, 1699 թվականի ապրիլի 9-ին հենց այս գյուղում է տեղի ունեցել Անգեղակոթի գաղտնի ժողովը՝ Իսրայել Օրու գլխավորությամբ:
Զորաց քարեր
Սիսիանի մոտակայքում է գտնվում հայկական հինավուրց աստղադիտարանը կամ Զորաց քարերը կամ էլ Քարահունջը։ Ըստ ավանդության՝ քարակույտերի տակ թաղված են զորավարների, իսկ ուղղահայաց քարերի տակ՝ զինվորների դիակները: Այստեղից էլ առաջացել է տարաբնույթ անվանումները։
Եթե պատահաբար հայտնվես այնտեղ մայրամուտի ժամանակ, ապա սեփական աչքերով կտեսնես հրաշքը՝ ինչպես է արևը մայր մտնում խաղալով և պարելով քարերի հետ։
Սիսիանի մոտակայքում է գտնվում հայկական հինավուրց աստղադիտարանը կամ Զորաց քարերը կամ էլ Քարահունջը։ Ըստ ավանդության՝ քարակույտերի տակ թաղված են զորավարների, իսկ ուղղահայաց քարերի տակ՝ զինվորների դիակները: Այստեղից էլ առաջացել է տարաբնույթ անվանումները։
Եթե պատահաբար հայտնվես այնտեղ մայրամուտի ժամանակ, ապա սեփական աչքերով կտեսնես հրաշքը՝ ինչպես է արևը մայր մտնում խաղալով և պարելով քարերի հետ։
Լուսանկարը՝ Visit Sisian-ի
Լուսանկարը՝ Visit Sisian-ի
Տոլորսի ջրամբար
Սիսիանից 20 րոպե հեռավորության վրա է գտնվում է Տոլորսի ջրամբարը, որի տակ էլ ապրում է 19-րդ դարի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին։ Ջրամբարին հասնելուն պես սկսում ես փնտրել եկեղեցին ու չգտնելով այն՝ անընդատ հարց ես տալիս քեզ․գուցե՞ սխալ վայր եմ եկել։ Բայց պատճառն այն է, որ երբ բարձրանում է ջրի մակարդակը, եկեղեցին հայտնվում է ջրի տակ՝ նույնսիկ չհիշեցնելով իր գոյության մասին։ Իսկ եթե բախտ վիճակվի և հայտնվես այնտեղ այն ժամանակ, երբ ջրի մակարդակցը իջել է , ապա դու ոտքով կարող ես մոտենալ եկեղեցուն, այլապես միայն նավակով է հնարավոր մոտենալ եկեղեցուն։
Սիսիանից 20 րոպե հեռավորության վրա է գտնվում է Տոլորսի ջրամբարը, որի տակ էլ ապրում է 19-րդ դարի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին։ Ջրամբարին հասնելուն պես սկսում ես փնտրել եկեղեցին ու չգտնելով այն՝ անընդատ հարց ես տալիս քեզ․գուցե՞ սխալ վայր եմ եկել։ Բայց պատճառն այն է, որ երբ բարձրանում է ջրի մակարդակը, եկեղեցին հայտնվում է ջրի տակ՝ նույնսիկ չհիշեցնելով իր գոյության մասին։ Իսկ եթե բախտ վիճակվի և հայտնվես այնտեղ այն ժամանակ, երբ ջրի մակարդակցը իջել է , ապա դու ոտքով կարող ես մոտենալ եկեղեցուն, այլապես միայն նավակով է հնարավոր մոտենալ եկեղեցուն։
Որոտնավանք
Որոտնավանքը հիմնադրվել է 1000 թվականին՝ Սյունյաց թագուհի Շահանդուխտի կողմից: Այն գտնվում է Հայաստանի Սյունիքի մարզի Որոտան գետի ձախ ափին՝ Սիսիան քաղաքից մոտ 4 կմ հեռավորության վրա։
Որոտան գետի ձայնը, շրջապատող չքնաղագույն սարերով տեսարանը և բնությունը այցելուներին են փոխանցում պատմական վանքի ուժն ու գեղեցկությունը:
Որոտնավանքը հիմնադրվել է 1000 թվականին՝ Սյունյաց թագուհի Շահանդուխտի կողմից: Այն գտնվում է Հայաստանի Սյունիքի մարզի Որոտան գետի ձախ ափին՝ Սիսիան քաղաքից մոտ 4 կմ հեռավորության վրա։
Որոտան գետի ձայնը, շրջապատող չքնաղագույն սարերով տեսարանը և բնությունը այցելուներին են փոխանցում պատմական վանքի ուժն ու գեղեցկությունը:
Պատմական Սիսիան քաղաքում պետք է լինեն բոլորը՝ մեծից փոքր։ Հատկապես երեխաներին քաղաքի և հեռախոսների կյանքից կտրելու համար, պետք է տանել Սիսիան, պատմել պատմության մասին, այցելել վերը նշված շրջակա պատմական գյուղերը։ Գյուղերում պետք է անցկացնել մի քանի օր երեխաների հետ, որպեսզի իրենց աչքերով տեսնեն գյուղացու կյանքը, մինչև ուշ գիշեր խաղան բակային խաղեր, առավոտյան կովերին ուղարկեն դաշտ, երեկոյան տեսնեն, թե տատիկները ինչպես են կովերին կթում, դրանից կաթ, մածուն, կարագ պատրաստում։ Իսկ երեկոյան պետք է բոլորով հավաքվեն ցուրտ պատշգամբում, թեյ խմեն և վայելեն գյուղի լռության ձայնը։ Թեև Սիսիանում մանկական ժամանցի համար կան վայրեր, սակայն, գյուղում այդ մի քանի օրը անցկացնելը ավելի շատ հաճույք կպատճառի երեխաներին։
Սյունյաց աշխարհի հրաշալի բնությունը, տեսարաններն ու յուրահատուկ կոթողները պետք է գալ, տեսնել սեփական աչքերով և զգալ սեփական ձեռքերով։