Երևանի տանիքները. երեկ և այսօր

Երբ տանիքները քաղաքի դիմագիծն էին, իսկ այսօր՝ քմահաճույք

Քաղաքաշինությունը և ճարտարապետությունը մշտապես զարգացող ոլորտներ են, որտեղ կարևոր է հաշվի առնել ոչ միայն ժամանակի պահանջները, այլ նաև պատմական ու մշակութային արժեքները: Քաղաքային միջավայրում տեղի ունեցող փոփոխությունները պետք է լինեն միտված պատմամշակութային հարստությունների պահպանմանը և դրանցով հարստացմանը՝ ոչ թե աղավաղմանը։

Ճարտարապետ Գագիկ Գյուրջյանը պատմում է, որ բազմահարկ շինությունների վրա նոր շինությունների տեղադրումը ընդհանրապես բացառել հնարավոր չէ, որովհետև քաղաքները, բնակավայրերը նույնպես կենդանի օրգանիզմներ են և տարբեր խնդիրներից ելնելով՝ օրինակ մասշտաբներից, կառուցապատման փոփոխություններից, հնարավոր են որոշակի վերակառուցումներ։ Բայց դրանք պետք է արվեն ամբողջական։ Պետք է հաշվի առնվեն զարդանախշերը, քիվերը։ Նոր շինությամբ պետք է նպաստես, որ այն ավելի ցայտուն երևա, քան խանգարես կամ աղավաղես այն։ Այդ իմաստով շատ մեծ բացթողումներ կան մեր քաղաքում։ Հատկապես պատմամշակութային շենքերում պետք է բացառել դա։
Թամանյանական Երևանում շենքերի տանիքները հիմնականում գործառնական էին և նախատեսված էին տեխնիկական կարիքների համար, մասնավորապես՝ ջեռուցման համակարգերի, խողովակների և այլ ենթակառուցվածքների տեղադրման համար։


Նոր տեխնոլոգիաներ և մոտեցումներ են ի հայտ գալիս. օրինակ 30-ականների, 50-ականների շենքերի տանիքները այլևս դադարել են կատարել իրենց նախկին ֆունկցիան, որովհետև այդ տեղով հիմնականում անցկացնում էին ջեռուցման խողովակները և այլն։ Քանի որ վերացավ կենտրոնական կաթսաների կառուցումը, և բնակարանները սեփականաշնորհվեցին, տանիքները մնացին դատարկ, և ամեն մեկը յուրովի վարվեց:

-Գագիկ Գյուրջյան
«ԻԿՕՄՕՍ/Հայաստան» հասարակական կազմակերպության գործադիր տնօրեն, ճարտարապետ
Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, 1990-ականների կեսերից սկսած, երբ տիրում էր անկանոն իրավիճակ, և քաղաքային իշխանությունները չէին կարողանում շատ բան վերահսկել, շենքերի տանիքների օգտագործման ձևաչափը կտրուկ փոխվեց։



Բոլորը ուզում էին մեծացնել իրենց բնակելի տարածքները, իսկ մեծացնելու առաջին քայլը եղել է վերևում հարկ ավելացնելը:

- Աշոտ Սնխչյան
Ճարտարապետ, snkh studio համահիմնադիր և տնօրեն
Նայելով արխիվային լուսանկարները՝ տեսնում ես, որ պատճառները շատ են։ Օրինակ՝ այսօր շատ տանիքներ առևտրայնացվել են։ Տանիքները վերածվել են սրճարանների, ակումբների, բակերի, որոնց պատճառով էլ արդեն չեն նկատվում քիվերի զարդանախշերը։ Անհետանում են դրանք՝ անհետացնելով մեր ժառանգությունը։


Ո՞րն է պատճառը․․․
Մարդկային անտարբերությու՞նը, սեփական շա՞հը, թե՞ օրենսդրական կարգավորումների բացակայությունը։
Երևանի տանիքներն ու քիվերի զարդանախշերը պարզապես ճարտարապետություն չեն: Դրանք մեր քաղաքի պատմական ժառանգությունն են: Քիվի զարդանախշը մեր լեզուն է, որով ներկայացնում է հայկականն ու Երևանը: Երբ մոռանում, անտեսում ենք մեր լեզուն, նույն ձևով էլ վերաբերվում ենք մեր ժառանգությանը: Տարիներ շարունակ հասարակությունն ու պաշտոնատար անձինք գերադասելով իրենց սեփական շահը՝ երկրորդ պլան են մղել քաղաքի ճարտարապետությունն ու հայկական դիմագիծը: Իսկ կորցնելով հայկական ճարտարապետական դիմագիծը, մենք կորցնելու ենք նաև մեր քաղաքը:

Իսկ ի՞նչ պատասխան ենք տալու ապագա սերնդին:

Կկարողանա՞նք գտնել գեթ մեկ արդարացում:

Քաղաքը պետք է զարգացում ապրի, պետք է համապատասխանի այսօրվա ժամանակակից թելադրանքներին, բայց արդյո՞ք պետք է անել դա ճարտարապետական ժառանգության հաշվին:
Իսկ արդյոք հնարավո՞ր է վերականգնել հինը կամ մենք ուզո՞ւմ ենք

իսկ ինչպե՞ս վերադարձնել

արդյո՞ք դրա կարիք կա


Ովքե՞ր կլինեն անհետացող ժառանգության պահպանողները