«Կինոերկխոսություններ» նախագիծը. վավերագրական պատմություններ հակամարտության սահմանագծին

«Կինոերկխոսությունները» եզակի նախաձեռնություն է, որի շրջանակում հայ երիտասարդները՝ Լեռնային Ղարաբաղից, և ադրբեջանցի երիտասարդները՝ մյուս կողմից, վավերագրական ֆիլմեր են արտադրել՝ իրենց տարանջատող հակամարտության վերաբերյալ:
Նախագծի պրոդյուսեր Հարություն Մանսուրյանն ասաց, որ, վստահ է, ֆիլմերը կարող են բերել սոցիալական փոփոխության, և գրագետ հասարակությունում դա ավելի մեծ ազդեցություն կունենա և մարդիկ կքննարկեն, ոչ թե այն, որ, օրինակ, ֆիլմերից մեկում լավ բառ են ասել ադրբեջանցիների մասին, այլ հաշվի կառնեն, որ նա էլ է մարդ: Ֆիլմերը եռակողմ էին, համագործակցությունը՝ ևս՝ Հայաստան, Ղարաբաղ, Ադրբեջան: Հայաստանից՝ Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնն էր (այն ժամանակ` Ինտերնյուս), արցախյան կողմից՝ Մամուլի ակումբը, ադրբեջանական կողմից՝ Ինտերնյուս Ադրբեջանը:
«Այս նախագիծն անչափ կարևոր է, որովհետև այն բազմաշերտ է․․․ Չնայած գոյություն ունեցող սահմաններին՝ մասնակիցները հնարավորություն ունեն միմյանց հետ զրուցել ու շփվել։ Նրանք նաև զբաղվում են ստեղծագործական աշխատանքով ու սովորում, թե լրատվամիջոցների աշխարհն իրենից ինչ է ներկայացնում․․․ Ապա նրանք ֆիլմեր են ստեղծում ու ներկայացնում հանրությանը»։

Նունե Սարգսյան

Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի տնօրեն

«Կինոերկխոսություններ» նախագիծը մեկնարկել է 2007 թվականին և ընդգրկում է 20 ու ավելի ֆիլմեր։ Յուրաքանչյուր ֆիլմ մի առանձին պատմություն է, որը ներկայացնում է անհատական ճակատագրեր, հասարակական և ինքնության պահպանման խնդիրներ: Ռեժիսոր Լևոն Քալանթարի խոսքով ֆիլմերը հնարավորինս պատմում են արցախցիների կերպարի մասին, և իրենց հիմնական նպատակներից մեկն այն էր, որ դրսից տեսնեն և օգնեն այդ մարդկանց...
«Կինոերկխոսություններ»-ի շրջանակում ստեղծված ֆիլմերը՝ «Ամուր ընկույզ», «Քաղաքացիությունը՝ փախստական», «Կատարսիս» և «17 տարի անց», տարբեր տեսանկյուններից բացահայտում են պատերազմի անմիջական և երկարաժամկետ հետևանքները։







«Ամուր ընկույզ»

«Եթե միայն ֆիլմերը կարողանային կյանքի բոլոր դժվարությունները հարթել…»

Խալիդա Արզումանյան

«Ամուր ընկույզ» ֆիլմի գլխավոր հերոսը

Պատերազմում կռվում են տղամարդիկ, բայց, որպես կանոն, կանայք են կրում հիմնական ծանրությունը:
Այս ֆիլմը Խալիդա անունով մի կնոջ մասին է, որը պատմում է իր ամուսնու գերության և այնտեղից վերադարձի մասին: Նրա ամեն մի խոսքը բացահայտում է պատերազմի խորը ազդեցությունը մարդկային ճակատագրերի վրա՝ հատկապես այն տառապանքը, որն այդ ժամանակ կրում են ինչպես պատերազմ գնացածները կամ գերի ընկածները, այնպես էլ նրանց ընտանիքները: Խալիդան կնոջ այն ուժեղ կերպարն է, որն իր համբերատարության շնորհիվ հաղթահարել և շարունակում է հաղթահարել ամենածանր փորձությունները: «Եթե ինձ Աստված երկրորդ անգամ կյանք տար, ես այն կապրեի նույն ձև: Ես ինձ երջանիկ մարդ եմ համարում...»,- ասում է նա:












«Քաղաքացիությունը՝ փախստական»


«Շնորհակալ եմ Աստծուն, որ իմ ընտանիքը ողջ է, որ կինս, երեխաներս կողքիս են»:

«Քաղաքացիությունը՝ փախստական» ֆիլմի հերոս Կամո Միրզոյան

Ղարաբաղյան հակամարտության արդյունքում ավելի քան մեկ միլիոն մարդ փախստական դարձավ:
Քալանթարի այս ֆիլմը պատմում է բաքվեցի հայերից երկուսի մասին, որոնցից մեկը հաստատվել է Ստեփանակերտում, իսկ մյուսը՝ Շուշիում: Ֆիլմը ներկայացնում է նրանց անցած ուղին՝ բռնաճնշումների և տեղահանության պատմություններից մինչև նոր իրականության մեջ իրենց տեղ գտնելու փորձերը։ Հերոսների հիշողությունների և ներկա կյանքի պատկերների միջոցով ռեժիսորը բացահայտում է ոչ միայն նրանց անձնական ճակատագրերը, այլև Արցախի պատմության բարդ փուլերը՝ պատերազմի և խաղաղության միջև հակամարտող մարդկանց ապրումները։ Ֆիլմն ընդգծում է այն փաստը, որ չնայած տեղահանման ցավոտ փորձին, հերոսները կարողացել են ստեղծել նոր կյանք, պահպանելով իրենց ինքնությունը և հիշողությունները։










«Կատարսիս»

«Սակրավորը երկու անգամ է սխալվում, առաջին անգամ, երբ ընտրում է այդ մասնագիտությունը, իսկ երկրորդ անգամ, երբ...»

Դավիթ Սիմոնյան

«Կատարսիս» ֆիլմի հեղինակն ու գլխավոր հերոսը

Ղարաբաղի ականազերծման պատմությունն արտացոլում է այդ տարածաշրջանի պատերազմի երկարատև պատմությունը:
Քալանթարի «Կատարսիս» ֆիլմը պատմում է Արցախի ականազերծման մասին՝ ներկայացնելով պատերազմի թողած անմիջական սպառնալիքը և դրա հաղթահարման բարդ գործընթացը։ Ֆիլմում լուսաբանվում են ականազերծողների ծանր առօրյան, նրանց անձնական պատմությունները և այն վտանգավոր պայմանները, որոնցում նրանք աշխատում են: «Կատարսիս»-ում ականազերծման գործընթացը ներկայացվում է ոչ միայն որպես տեխնիկական աշխատանք, այլև որպես խորհրդանշական գործողություն՝ փորձ մաքրել պատերազմից տուժած հողերը։ Ֆիլմն ընդգծում է, որ պատերազմի ավարտը չի գալիս հրադադարի պահին, այլ շարունակվում է տարիներ շարունակ՝ յուրաքանչյուր ականազերծված տարածքի հետ միասին։


Այսպիսով, Լևոն Քալանթարի «Կինոերկխոսություններ» նախագծի շրջանակում ստեղծված երեք վավերագրական ֆիլմերը վեր են հանում պատերազմի հետևանքները և մարդու ներաշխարհում ծավալվող այն լուռ երկխոսությունը, որը հաճախ մնում է հանրային ուշադրությունից դուրս։
Ֆիլմերի արժեքը բազմաշերտ է․
  • սոցիալական, քանի որ խթանում են հանրային քննարկումներ և պատմական վերաիմաստավորում,
  • մշակութային, քանի որ պահպանում են ժամանակի կարևոր պատմություններն ու դեմքերը,
  • կրթական, քանի որ կարող են ծառայել ուսումնական գործընթացում՝ որպես բովանդակային և կինեմատոգրաֆիկ վերլուծության նյութ։

«Վավերագրություն. Ինչպես է կինոն միավորում անցյալն ու ներկան»
http://brusovlab.am/page67754049.html

«17 տարի անց»

Երկխոսություն անցյալի և ներկայի միջև

http://brusovlab.am/page67754049.html